STANOWISKO DEPARTAMENTU PRAWA PRACY MR,PiPS

Z 2 CZERWCA 2016 R.

W SPRAWIE USTALANIA OKRESU URLOPU WYCHOWAWCZEGO

 

Zgodnie z art. 186  §  2 Kodeksu pracy  wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.

Dopuszczalny 36-miesięczny okres urlopu wychowawczego należy, zdaniem Departamentu Prawa Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, obliczać z uwzględnieniem orzecznictwa sądowego dotyczącego ustalania okresu zatrudnienia pracownika. Jak orzekł Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 11 grudnia 2009 r. (II PK 223/09, LEX nr 585777) sposób liczenia terminów określonych w przepisach Kodeksu cywilnego nie ma zastosowania do okresów, od których zależy nabycie uprawnień pracowniczych. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do tego wyroku „w judykaturze utrwalony jest pogląd, że sposób liczenia terminów określonych w przepisach Kodeksu cywilnego nie ma zastosowania do okresów, od których zależy nabycie uprawnień pracowniczych (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 1991 r., I PZP 16/91, OSNCP 1992 z. 1 poz. 10, czy wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 19 grudnia 1996 r., I PKN 47/96, OSNP 1997 nr 17, poz. 310).
Zasady  nabycia uprawnień pracowniczych są zatem zawarte w postanowieniach prawa pracy i odbiegają od reguł prawa cywilnego. Uznając zaś, że kwestia ta jest uregulowana w prawie pracy - jakkolwiek nie wprost - nie ma podstaw, by sięgać do Kodeksu cywilnego, gdyż w myśl art. 300 k.p. stosujemy go do stosunków pracy tylko w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy.

Zdaniem Departamentu oznacza to, że jeżeli urlop wychowawczy został udzielony od dnia 4 kwietnia 2016 r., to 6 miesięczny okres urlopu wychowawczego upływa 3 października 2016 r. Natomiast jeżeli występują między częściami urlopu wychowawczego  przerwy, to dla ustalenia kiedy miną dopuszczalne 36 miesięcy, należy sumować pełne kolejne nieprzerwane miesiące urlopu wychowawczego, przyjmując, że okres miesiąca upływa w dniu poprzedzającym dzień, który datą odpowiada początkowemu dniowi okresu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca (np. miesiąc liczony od dnia 4 kwietnia upływa w dniu 3 maja). Należy także zsumować dni „wystające” poza pełne miesiące, przyjmując 30 dni za jeden miesiąc.

Departament Prawa Pracy podkreśla, że jego poglądy nie są wiążące dla pracowników, pracodawców, Państwowej Inspekcji Pracy ani sądów pracy. Organem uprawnionym do oceny prawidłowości stosowania przepisów prawa pracy przez pracodawców jest Państwowa Inspekcja Pracy, a spory ze stosunku pracy rozstrzygają sądy pracy.

 

(UiPP Nr 13 (415) z 01.07.2016 r. str. 6)


STANOWISKO MR,PiPS

Z 7 KWIETNIA 2016 R.

W SPRAWIE WYKONYWANIA PRACY W OKRESIE URLOPU RODZICIELSKIEGO

 

W przypadku łączenia korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu to pracodawca ustala pracownikowi rozkład jego czasu pracy.  Pracodawca jest bowiem, zgodnie z art. 94 pkt 2 Kodeksu pracy, zobowiązany organizować pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak również osiąganie przez pracowników, przy wykorzystaniu ich uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej wydajności i należytej jakości pracy.

Rozkład czasu pracy pracownika wykonującego pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy w omawianym przypadku nie musi obejmować 5 dni pracy tygodniowo, ale np. 2 lub 3 dni.

Przy ustalaniu przez pracodawcę haromonogramu czasu pracy konieczne jest jednak zachowanie zasady, zgodnie z którą czas pracy nie może przekroczyć 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciotygodniowym tygodniu pracy (art. 129 § 1 Kodeksu pracy), a także uwzględnienie minimalnego co najmniej 11-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku dobowego (art. 132 Kodeksu pracy) i co najmniej 35 – godzinnego nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego (art. 133 Kodeksu pracy).

Jak wyżej wspomniano, pracodawca zapewnia organizację czasu pracy w swoim zakładzie pracy m.in. poprzez ustalanie pracownikowi jego rozkładu czasu pracy.  Wniosek pracownika w sprawie wyznaczenia mu konkretnych dni pracy i godzin pracy nie jest wiążący dla pracodawcy. Należy jednak podkreślić, że mając na względzie zasady współżycia społecznego (art. 8 Kodeksu pracy), jeżeli uwzględnienie prośby pracownika w omawianej sprawie nie spowoduje utrudnień w procesie pracy i jest obiektywnie możliwe, pracodawca powinien taki wniosek uwzględnić.

W przypadku łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy nie jest możliwe polecenie pracownikowi pracy ponadwymiarowej (wykraczającej poza godziny jego pracy zaplanowane w rozkładzie czasu pracy w ramach 8 godzinnego dobowego wymiaru jego czasu pracy). Przykładowo, jeżeli pracownik w danym dniu ma zaplanowane 4 godziny pracy (od 8:00 do 12:00) i w następnych 4 godzinach (od 12:00 do 16:00) korzysta z urlopu rodzicielskiego, nie jest możliwe polecenie pracownikowi pracy ponadwymiarowej (np. pomiędzy godziną 12:00 a 14:00).

W omawianym przypadku wydaje się natomiast możliwe polecenie pracownikowi pracy w godzinach nadliczbowych, z przyczyn o których mowa w art. art. 151 § 1 Kodeksu pracy. Przykładowo, jeżeli pracownik w danym dniu ma zaplanowaną pracę w godzinach 8:00 - 12:00, a z urlopu rodzicielskiego korzysta w godzinach 12:00 - 16:00, to pracodawca może polecić mu pracę nadliczbową począwszy od godziny 16:00, uwzględniając konieczność zapewnienia co najmniej 11-godzinnego odpoczynku dobowego.

Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują możliwości zrezygnowania z łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy przed upływem okresu objętego wnioskiem, o którym mowa w art. 1821d § 1 Kodeksu pracy. Jednakże zgodnie z zasadami prawa cywilnego strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego, zatem stosując wykładnię przepisów na korzyść pracownika nie ma przeszkód, aby strony stosunku pracy na mocy porozumienia zmodyfikowały treść wniosku o łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą w odniesieniu do okresu objętego tym wnioskiem oraz sposobu wykorzystania proporcjonalnie wydłużonej części tego urlopu (art. 300 Kodeksu pracy w związku z art. 3531 Kodeksu cywilnego).

Część urlopu rodzicielskiego, o której mowa w art. 1821c §  3 Kodeksu pracy w wymiarze do 16 tygodni  może być łączona z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu.

 

(UiPP Nr 9 (411), str. 4 z 1.05.2016 r.)